Jąkanie - Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

W przypadku jąkania, tylko wczesna interwencja

Nieprawidłowość mowy , której cechami charakterystycznymi są : powtarzanie głosek i sylab, przeciąganie ( można przeciągać samogłoski ale też spółgłoski), blokowanie czy pauzowanie, powoduje spory niepokój u rodziców. Kiedy przychodzą oni do poradni z dzieckiem, często objawy te nazywają zacinaniem, ale mówią wprost o jąkaniu, przy czym to pierwsze z jakiegoś powodu uważane jest za formę łagodniejszą. Nie jest to prawdą. Zacinanie jest po prostu mniej widoczne. Porzucając dywagacje dotyczące nazewnictwa, warto wspomnieć, że dosyć często okazuje się, iż mamy do czynienia z rozwojową niepłynnością mówienia lub z jąkaniem wczesnodziecięcym. O jąkaniu mówimy wówczas, gdy niepłynność ma charakter patologiczny i towarzyszy jej wzmożone napięcie mięśniowe. Warto przyjść z dzieckiem do poradni w sytuacji jakiegokolwiek niepokoju, bo wczesna interwencja jest tu dosyć istotna i determinuje ewentualne późniejsze postępowanie terapeutyczne. Zapobieganie konsekwencjom jąkania poprzez wczesne wykrywanie i leczenie powinno być standardem. Dziś nie ma już co do tego żadnych wątpliwości.  W 2004 r. na stronie Amerykańskiego Stowarzyszenia Logopedów i Audiologów Mowy pojawiły się wytyczne poparte dowodami naukowymi, według których bardzo ważne dla dalszego rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym wykazującego symptomy niepłynności mówienia, jest wczesne podjęcie interwencji logopedycznej. Szczególnie jednak jest to istotne, gdy istnieją czynniki ryzyka utrzymywania się jąkania. O tych czynnikach mówimy, gdy:
- jąkanie pojawiło się i trwa 6 miesięcy i dłużej,
-jąkanie pojawiło się po ukończeniu przez dziecko 3,5 lat,
- jąkanie od momentu zaistnienia nasiliło się,
-istnieje historia jąkania chronicznego w rodzinie,
-dziecko ma trudności w zakresie rozwoju językowego lub też zaburzenia artykulacji,
-u dziecka podczas mówienia widoczne jest napięcie mięśniowe,
-dziecko ma świadomość swojego zaburzenia,
-rodzice są zaniepokojeni jąkaniem, które pojawiło się u dziecka. ( za M. Faściszewska „Skrining logopedyczny w diagnozie dzieci jąkających się, za ASHA 2004 on line http//www.asha.org/practice-portal/clinical-topics/fluency-disorders)
Najnowsze rekomendacje dotyczące podejmowania decyzji w sprawie interwencji logopedycznej wobec dziecka w wieku przedszkolnym zagrożonego jąkaniem, pochodzą z 2014r. i zostały wypracowane przez Holenderskie Stowarzyszenie Logopedii i Foniatrii, Holenderskie Stowarzyszenie Terapii Jąkania oraz Stowarzyszenie Dzieci, Młodzieży i Dorosłych  Jąkających się oraz ich Rodzin Demostenes. Czytamy tam między innymi, iż interwencja terapeutyczna u dzieci, u których jąkanie pojawiło się przed 4 r.ż., powinna rozpocząć się przed 5 r.ż., a logopeda powinien monitorować przez rok dziecko, u którego jąkanie wystąpiło przed 4 r.ż. pod kątem naturalnego ustąpienia objawów. ( za M. Faściszewska „ Skrining logopedyczny w diagnozie dzieci jąkających się)  
       
O jąkaniu nie wiemy jeszcze wszystkiego. To może okazać się zaskakującą tezą, zważywszy , że mamy XXI wiek, a pierwszy zjawisko opisano już dawno. Jąkanie oddziałowuje mocno na relacje interpersonalne. Ponieważ utrudnia komunikację, rzutuje na kontakty społeczne.
Reasumując, największe szanse na ustąpienie jąkania mamy wówczas, gdy u balbutologopedy ( logopedy specjalizującego się w zaburzeniach płynności mowy) lub u logopedy, rodzice pojawią się odpowiedni wcześnie. Opóźnienie w podjęciu interwencji o 15 miesięcy zmniejsza o 25% szanse na pełen powrót do płynności mówienia.) ( Roger Ingham 1998
Opracowała Małgorzata Szczepańska

Bibliografia :
1.Faściszewska(2020) , Kierunki działań dotyczące potrzeby podjęcia wczesnej interwencji terapeutycznej u dzieci jąkających się w wieku przedszkolnym, w : I. Więcek- Poborczyk, J.Żulewska, Interdyscyplinarność w logopedii, Warszawa APS,
2.Węsierska K., JeziorczakB., Diagnoza jąkania u dzieci w wieku przedszkolnym , Katowice 2014,
3.Tarkowski Z., Jąkanie wczesnodziecięce, Warszawa 1997
4.  Forum Logopedy, ISSN 2353-8260/466741, (41)